Meeste gemeenten bouwen nauwelijks sociale huurwoningen

Redactie

22 januari 2025

Politiek en beleid Uit onderzoek van de Woonbond blijkt dat gemeenten de afgelopen 3,5 jaar veel minder sociale huurwoningen bouwen dan bedoeld. Huurders betalen te hoge huurstijgingen voor nieuwbouw die niet komt. Gemeenten moeten snel toe naar minstens 30% sociale huur bij nieuwbouw. De landelijke politiek moet een huurexplosie voorkomen én investeren in volkshuisvesting.

Tussen 2020 en juli 2024 bestond in 85% van de gemeenten minder dan 30% van alle nieuwbouw uit sociale huurwoningen. Terwijl de nieuwbouw achterblijft, betalen huurders wel forse huurverhogingen die woningcorporaties nodig zeggen te hebben voor nieuwbouw.

Een van de opvallende verschillen tussen gemeenten is dat waar al relatief veel sociale huurwoningen in de bestaande voorraad waren, het aandeel sociale huur in de nieuwbouw ook hoger lag. Uit het onderzoek van de Woonbond blijkt dat gemeenten met 30% of meer sociale huur, gemiddeld 24% van alle nieuwbouwwoningen in het sociale huursegment bouwden. Terwijl gemeenten met minder dan 10% sociale huurwoningen slechts gemiddeld 5% van alle nieuwbouw in het sociale huursegment realiseerde.

Stok achter de deur voor nieuwbouw sociale huur

Snelle invoering van de ‘Wet versterking regie op de volkshuisvesting’ is volgens de Woonbond noodzakelijk om de achterstand in aantallen sociale huurwoningen in te halen. Hierdoor moeten gemeenten namelijk van alle nieuwbouwwoningen minstens 30% sociale huur bouwen. Maar het wetsvoorstel ligt al een jaar in de lades bij Mona Keijzer en de coalitiepartijen stof te vangen. Ondertussen worden er jaar op jaar te weinig sociale huurwoningen gebouwd en groeien de wachtlijsten. In 23 gemeenten blijken de afgelopen 3,5 jaar zelfs helemaal geen nieuwe sociale huurwoningen gebouwd te zijn.

Huurders betalen voor nieuwbouw die er niet is

Voor sociale huurders dreigt er in 2025 een maximale huurverhoging van 5%. Dit percentage is zo hoog omdat nieuwbouw van sociale huurwoningen niet gesubsidieerd wordt en volledig uit huuropbrengsten bekostigd moet worden. Woonbonddirecteur Zeno Winkels: ‘Nu betalen sociale huurders voor het oplossen van de wooncrisis. Waardoor de huren te hard stijgen. Tegelijkertijd worden de beloofde nieuwbouwcijfers veelal niet gehaald. De minister moet zorgen dat sociale huurwoningen betaalbaar blijven én dat de sociale huursector eindelijk weer groeit.’

Overheid moet niet belasten maar investeren

Zolang de overheid niet investeert in meer sociale huurwoningen, betalen sociale huurders voor de nodige nieuwbouw door middel van te hoge huurverhogingen. In plaats van subsidie te ontvangen, betalen corporaties ook nog ongeveer een miljard per jaar aan winstbelasting aan de overheid. Huurders betalen voor deze belasting via hogere huren en dit geld gaat niet naar nieuwbouw of verduurzaming. In 2024 incasseerden sociale huurders de hoogste huurstijging in dertig jaar (5,1%). Dit jaar mag de huur van een sociale huurwoning opnieuw met maximaal 5% stijgen.

‘Voorkom huurexplosie, investeer in volkshuisvesting’

Winkels: ‘We moeten als maatschappij investeren in volkshuisvesting. Dat mag niet alleen voor rekening komen van sociale huurders met bescheiden inkomens. De landelijke politiek moet een huurexplosie voorkomen én investeren in volkshuisvesting. Zorg dus dat gemeenten ook echt sociale huurwoningen inplannen. Voor dat laatste is de regiewet nodig én moet die strenger.’ 

De Woonbond ziet het liefst dat er minstens veertig procent nieuwbouw wordt geprogrammeerd, in plaats van dertig zoals nu in het wetsvoorstel staat. Ook moet in de wet het voorstel worden geschrapt om gemeenten met een bovengemiddeld aandeel sociale huur te verplichten vooral woningen in het midden- en dure segment te laten bouwen. Anders zullen in deze gemeenten de wachtlijsten voor sociale huur alleen maar toenemen.

De Kamer debatteert binnenkort over de jaarlijkse huurverhoging. Het is nog onbekend wanneer de Wet versterking regie op de volkshuisvesting wordt behandeld. Winkels: ‘We roepen de Kamer op sociale huur betaalbaar te houden én te investeren in volkshuisvesting.’